ماهیت یون

وقتی اتم‌ها به یون تبدیل می‌شوند، خواص آنها شدیداً تغییر می کند. مثلاً مجموعه‌ای از مولکول‌های برم قرمز است. اما یون‌های برم در رنگ بلور مادهٔ مرکب هیچ دخالتی ندارند. یک قطعه سدیم شامل اتم‌های سدیم نرم است. خواص فلزی دارد و بر آب به شدت اثر می‌کند؛ اما یونهای سدیم در آب پایدارند.

مجموعه بزرگی از مولکولهای کلر، گازی سمّی به‌رنگ زرد مایل به سبز است، ولی یونهای کلرید مواد مرکب رنگ ایجاد نمی‌کنند و سمّی نیستند. به همین لحاظ است که یونهای سدیم و کلر را به صورت نمک طعام می‌توان بدون ترس از واکنش شدید روی گوجه فرنگی ریخت. وقتی اتم‌ها به صورت یون در می‌آیند، ماهیت آنها آشکارا تغییر می‌کند.

خواص مواد مرکب یونی

رسانایی الکتریکی: رسانایی الکتریکی مواد مرکب یونی مذاب به این علت است که وقتی قطب‌هایی با بار مخالف در این مواد مذاب قرار گیرد و میدان الکتریکی برقرار شود، یون‌ها آزادانه به حرکت در می‌آیند. این حرکت یون‌ها بار یا جریان را از یک ‌جا به جای دیگر منتقل می‌کنند. در جسم جامد که یونها بی‌حرکت‌اند و نمی‌توانند آزادانه حرکت کنند، جسم خاصیت رسانش الکتریکی ندارد.

سختی: سختی مواد مرکب یونی به علت پیوند محکم میان یونهای با بار مخالف است. برای پیوندهای قوی انرژی بسیاری لازم است تا یون‌ها از هم جدا شوند و امکان حرکت آزاد حالت مذاب را پیداکنند. انرژی زیاد به معنی نقطه جوش بالا است که خود از ویژگی‌های مواد مرکب یونی است.

شکنندگی: مواد مرکب یونی شکننده‌اند. زیرا که ساختار جامد آنها آرایه منظمی از یونهاست. مثلاً ساختار سدیم کلرید (NaCl) را در نظر بگیرید. هرگاه یک سطح از یونها فقط به فاصله یک یون در هر جهت جابجا شود، یونهایی که بار مشابه دارند در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و یکدیگر را دفع می‌کنند و چون جاذبه‌ای در کار نیست بلور می‌شکند. سدیم کلرید را نمی‌توان با چکش کاری، به ورقه‌های نازک تبدیل کرد. با چنین عملی بلور نمک خرد و از هم پاشیده می‌شود.

سُدیم یک عنصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن Na و عدد اتمی آن ۱۱ است. سدیم یک فلز واکنش‌دهنده نرم و مومی‌شکل است که به گروه فلزات قلیایی که از نظر ترکیبات طبیعی فراوان هستند (بویژه آب نمک و هالیدها) تعلق دارد. این عنصر بسیار واکنش‌دهنده‌است و با شعله زرد رنگی می‌سوزد در آزمایش‌های مربوط به هوا اکسید می‌شود و به شدت با آب واکنش می‌دهد از این رو باید همیشه در زیر نفت یا روغن نگهداری شود.

ویژگیهای مهم

سدیم در دمای معمولی اتاق انقدر نرم است که با چاقو بریده می‌شود.رنگ سدیم سفید مایل به نقره‌ای است و درهوای آزاد واکنش داده و تیره رنگ می‌شود. سدیم عنصری بسیار واکنش دهنده‌است و از این جهت هرگز به صورت آزاد در طبیعت یافت نمی‌شود. سدیم در آب غوطه ور شده و آن را تجزیه کرده هیدروژن آزاد می‌کند و هیدرواکسید می‌سازد. سدیم در آب فوراً آتش می‌گیرد ولی در آزمایش‌های مربوط به هوای معمولی در دمای زیر ۳۸۸ کلوین آتش نمی‌گیرد.رنگ سدیم در فشار بالا تغییر می‌کند، در فشار ۱/۵ بار سیاه رنگ، در فشار ۱/۹ بار به یک ماده قرمز شفاف تبدیل می‌شود و پیش بینی می‌شود برای تبدیل شدن به ماده ای کاملاً شفاف به فشار ۳ بار ی نیاز است.دگرشکلی سدیم در فشار بسیار بالا اتفاق می افتد.

کاربردها

سدیم در حالت فلزی عنصر لازم برای ساختن استرها و ترکیبات آلی است. این عنصر قلیایی بوجودآورندهٔ عنصر حیاتی نمک طعام (سدیم کلرید یا NaCl) نیز هست. کاربردهای دیگر عبارت‌اند از:

استفاده در برخی از آلیاژها برای بهبودی ساختارشان استفاده در ساخت صابون و ترکیبش با اسیدهای چرب NaK آلیاژ سدیم و پتاسیم یک ماده مهم منتقل کننده حرارت است.

تاریخچه

مدت زمان زیادی است که سدیم (soda) بصورت ترکیبی شناخته شده‌است. این عنصر در سال ۱۸۰۷توسط Sir Humphry Davy از طریق عمل الکترولیز هیدروکسید سدیم جدا شد. در اروپای قرون وسطی ترکیبی از سدیم با نام لاتین Sodanum برای تسکین سردرد استفاده می‌شد. نماد جدید سدیم Na از لاتین جدید Natrium که در زبان یونانی که نوعی نمک طبیعی است می‌آید گرفته شده‌است.

پیدایش

سدیم در ستارگان فراوان است و این فراوانی در خطوط طیفی D در نور ستارگان مشهود تر است. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Na_(Sodium).jpg?uselang=faسدیم حدوداً ۲٫۶٪ از پوسته زمین را به خود اختصاص داده‌است که چهارمین عنصر از نظر فراوانی در پوسته زمین و فروانترین فلز قلیایی است. این عنصر هم اکنون به صورت اقتصادی از عمل برقکافت (الکترولیز) کلرید سدیم تولید می‌شود. این روش ارزان تر از روش برقکافت هیدرواکسید سدیم است. قیمت هر پوند سدیم فلزی حدوداً ۱۵ تا ۲۰ سنت (در سال ۱۹۹۷) است. ولی هر پوند سدیم ACS آزمایشگاهی حدوداً ۳۵ دلار قیمت دارد که از نظر حجمی ارزان‌ترین فلز است.

ترکیبات

نمک طعام یا کلرید سدیم معمول‌ترین ترکیب سدیم است. اما سدیم در کانی‌های بسیار دیگری از قبیل آمفیبول کریولیت, هالیت, soda niter, زئولیت و ... بوجود می‌آید. ترکیبات سدیم برای صنایع شمیایی شیشه سازی فلزی ساخت کاغذ صنعت نفت ساخت صابون و نساجی کاربرد دارد. صابون معمولاً یک نمک سدیم از اسیدهای چرب است.

دریافت زیاد سدیم

مصرف زیاد نمک به مدت طولانی معمولاً با افزایش فشار خون همراه است. در مبتلایان به فشار خون بالا، غلظت سدیم در بافتها بالا می رود و آن را می توان با رژیمهای غذایی محدود از سدیم بهبود بخشید. سدیم با فشار خون بالا ارتباط دارد. سدیم در بدن نقش حیاتی در تنظیم مایعات و فشار خون ایفا می کند. بسیاری از مطالعات در جوامع مختلف نشان داده اند که دریافت زیاد سدیم با فشار خون بالاتر مرتبط است. اغلب مدارک نشان می دهد که بسیاری از افراد در خطر فشار خون بالا به وسیله کاهش دریافت نمک یا سدیم خطر بروز این مشکل را کاهش می دهند. اما هنوز سؤالات متعددی باقی مانده است که به علت نیاز به اثبات نقش سایر عوامل دخیل همراه با سدیم در اثر فشار خون می باشد. سایر راههای توصیه ای جهت کاهش فشار خون، کم کردن وزن و فعالیت جسمانی است. به مصرف مقادیر فراوانی از میوه و سبزیجات نیز توصیه می گردد زیرا این مواد غذایی فقیر از سدیم و چربی هستند و کمک به کاهش وزن و کنترل آن می کنند. مصرف میوه و سبزیجات بیشتر، سبب افزایش دریافت پتاسیم می گردد که خود کمکی برای کاهش فشار خون بالاست.

دلیل دیگر برای کاهش دریافت نمک این است که دریافت نمک زیاد (سدیم زیاد) سبب افزایش دفع ادراری کلسیم می شود و بنابراین نیاز بدن به کلسیم را افزایش می دهد. در حال حاضر نمی توان گفت که چه کسانی ممکن است با مصرف نمک زیاد دچار فشار خون بالا شوند. اما کاهش دریافت سدیم می تواند برای هر فرد بزرگسال طبیعی نیز مفید باشد.

منابع غذایی سدیم

منابع غذایی سدیم دو دسته اند: یک دسته به طور طبیعی حاوی سدیم هستند و دسته دیگر در مراحل تهیه به آنها افزوده می شود.

نمک و سایر ترکیبات حاوی سدیم به هنگام فرآیند مواد غذایی به آنها اضافه می گردد. سدیم به مقادیر مختلف در غذاها موجود است. به طور کلی در غذاهایی که منشأ حیوانی دارند، بیشتر از آنهایی است که ریشه گیاهی دارند. غذاهایی که در جدول (1) دیده می شوند حاوی مقدار متفاوتی از سدیم هستند. مقدار کل سدیم موجود در غذاها معادل سدیم موجود در آن به اضافه مقدار نمکی است که در موقع تهیه به آن افزوده شده است. برای مثال، سیب زمینی خام به ازای 100 گرم حاوی 1 میلی گرم سدیم است. اما همین وزن سیب زمینی به صورت چیپس حاوی 340 تا 1000 میلی گرم سدیم می باشد.

محدودیت سدیم

تحت شرایط خاصی مانند افزایش فشار خون و اختلال کلیه، محدود ساختن مصرف سدیم در رژیم غذایی لازم است. درجه محدودیت با تشدید بیماری متفاوت است. محدودیت متوسط را می توان با اضافه نکردن نمک به غذا در موقع خوردن به انجام رساند.

نمایش این کد فقط در ادامه مطلب برای قرار کد مورد نظر به ویرایش قالب مراجعه کنید
برچسب ها : یون--سدیم , خواص مواد مرکب یونی , ویژگیهای مهم , کاربردها , تاریخچه , پیدایش , ترکیبات , دریافت زیاد سدیم , منابع غذایی سدیم , محدودیت سدیم ,

مطالب مرتبط
درازگودال ماریانا
آدانسونیا یا بائوباب
10 تاثیر مضر مواد مخدر بر بدن
وظایف قوه قضائیه چیست؟ درباره ی قوه ی قضاییه
درباره ی شرکت پست
انواع تقویم( -تقویم قمری-تقویم قمری شمسی-تقویم شمسی-تقویم جولیوسی-تقویم گرگوری--تقویم خورشیدی خیام:)
ویژگی رفتاری زنبور ها-زنبورها
موضوع تاثیر رسانه بر روی زندگی مردم
آمینو اسیدها
موضوع حالات جوانی
ورزش وکنکور و موفقیت تحصیلی
زلزله
الکل و فرآورده های آن در فقه اسلامی
بانک جامع اطالاعات پزشکی
بانک جامع اطلاعات دارویی
موضوع فرعي: مثلث برمودا
کاربرد هندسه
هندسه ساختار های خود متشابه
فضای ان‌بعدی
فراکتال های هندسی
توپولوژی:
مصرف ليموترش به همراه چاي مفيد است
كرفس
روماتيسم مفصلي
قنوات
آشیانه سازی در پرندگان
ليمو ترش
ليمو بخوريد به صد دليل
قورباغه
لوبيا Kidney bean
كپكي كه سبب كشف پني سيلين شد
لايه اوزون
دانستني هايي درباره ي قندي كه شيرين است اما چاق نمي كند.
نرم تنان:
هندسه
هندسه عملی[ویرایش]
نسبت طلایی یا عدد فی
آشنایی با انواع شیرین کننده‏ ها در صنایع غذایی
مثبت بودن و منفی بودن گروه خونی
درخشان‌ترین جای دنیا کجاست؟